Αν και χαρακτηρίστηκε από τον Αμερικανό πρόεδρο «δυνατός παίκτης στη γεωπολιτική σκακιέρα», ο Ταγίπ Ερντογάν δεν δίστασε να εκφράσει, μέσω του κομματικού του εκπροσώπου, έντονη δυσαρέσκεια έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών για τις δύο επισκέψεις του υπουργού Εξωτερικών Πομπέο στην Ελλάδα και τη μία στην Κύπρο. Αντίδραση που δείχνει πως η Αγκυρα, έστω και αν προφασίζεται οργή, πήρε το μήνυμα της Ουάσιγκτον.
Ο Τούρκος πρόεδρος εκπλήσσει συχνά τη διεθνή κοινότητα με την αγριότητα των προθέσεων που διακηρύσσει. Ενθουσιάζει ένα δικό του εσωτερικό κοινό στο οποίο ενσταλάζει υπερηφάνεια για όσα «σπουδαία» αναλαμβάνει η Τουρκία πότε στη Συρία, πότε στο Ιράκ, πότε στη Λιβύη και σήμερα έναντι της Αρμενίας. Παράλληλα, όμως, με το κοινό αυτό, ένα άλλο μεγάλο τμήμα του τουρκικού λαού δυσφορεί με τις επικίνδυνες κινήσεις Ερντογάν στην εξωτερική πολιτική και σε θέματα κοινωνίας και οικονομίας.
Είναι πολλοί οι Τούρκοι που βλέπουν την ασφάλεια της περιοχής να κλυδωνίζεται από τις ιδεοληπτικές και επιθετικές επιλογές του. Εκείνοι που δεν τους έχουν συνεπάρει τα εθνικιστικά συνθήματα συνέρχονται από τη σημαδιακή πολιτική στροφή του 2016 και περιμένουν να έλθουν μέρες σταθερότητας, συνεργασίας και ειρήνης. Οι δυτικοί, από την πλευρά τους, βλέπουν τις προσδοκίες για τη συνέχιση της σύμπραξής τους με την Αγκυρα να κλονίζονται επικίνδυνα από την πολιτική ενός ηγέτη που ακολουθεί την ισλαμική και τη φιλορωσική ατραπό.
Η Δύση καλό είναι να ετοιμάζεται για την αλλαγή που, αργά ή γρήγορα, θα επέλθει. Ο Ταγίπ Ερντογάν θα ακολουθήσει κάποια στιγμή τον νόμο της πολιτικής ή της φυσικής και κάποιοι άλλοι θα διεκδικήσουν την ηγεσία της Τουρκίας. Χωρίς απόπειρες ανάμειξης στα εσωτερικά της χώρας, η Δύση επιβάλλεται από τώρα να ενθαρρύνει νέες προσωπικότητες που δίνουν δείγματα σωφροσύνης, διάθεσης για συνεργασία και ειρηνική συνύπαρξη και, κυρίως, βούληση για επαναφορά της χώρας σε ευρωπαϊκή τροχιά. Μια νέα προσέγγιση της Δύσης όχι προσχηματική, αλλά ουσιαστική. Με εμφανή σκοπό την αποκόλληση της Τουρκίας από τον μεσαίωνα της υποταγής στην οποία την είχαν οδηγήσει επί δεκαετίες οι εποπτευόμενες από τον στρατό κυβερνήσεις της και, τελευταία, η λαίλαπα Ερντογάν που κινείται, μετά το 2016, με γνώμονα τον «πεφωτισμένο» ισλαμικό δεσποτισμό.
Παρά τα αντιδυτικά ρεύματα και τις υποδαυλιζόμενες αρνητικές διαθέσεις απέναντι στην Ελλάδα, η Τουρκία διαθέτει προσωπικότητες –εντός ή εκτός φυλακών– που μπορούν να φέρουν θετικές ανατροπές. Προσωπικότητες που μπορούν να εκμεταλλευθούν ειρηνικά και με πραγματισμό τη θέση της χώρας στο διεθνές προσκήνιο και να αποκομίσουν κέρδη όμοια με αυτά που αποκομίζει σήμερα η Ελλάδα, με τη συνετή και νηφάλια συνεργασία της με δυτικές χώρες όπως απέδειξε και η πρόσφατη παραγωγική επίσκεψη Πομπέο σε αυτήν.
Η Δύση έχει λόγους να προσεγγίσει με πνεύμα συνεργασίας και ισότιμα τους συγκροτημένους Τούρκους δυνάμει πολιτικούς χωρίς όμως να καταληφθεί από αφελή σπουδή. Οταν η Τουρκία αντιμετωπισθεί με σύνεση και χωρίς βεβιασμένες χειρονομίες προσέγγισης και όταν διαγραφούν τα αρνητικά στερεότυπα, θα υπάρξει δυνατότητα αλλαγής του σκηνικού που δεν θα θυμίζει τον συμμαχικά άγονο συντηρητικό κεμαλισμό και το, έπειτα από αυτόν, σημερινό ολοκληρωτικό καθεστώς Ερντογάν. Ενα καθεστώς που έχει καταδικάσει σε οπισθοδρόμηση και πολλαπλή απομόνωση τόσο μια μεγάλη χώρα όσο και ένα λαό που, φιμωμένος, αδυνατεί να εξωτερικεύσει τη σκέψη του και να σχεδιάσει το μέλλον του. Τόσο σε σχέση με το εσωτερικό της χώρας όσο και με το εξωτερικό, με γείτονες που κανείς δεν θα του υπαγορεύει να υποπτεύεται πως κρύβουν πίσω τους δούρειους ίππους.
* Ο κ. Γιώργος Κακλίκης είναι πρέσβης επί τιμή, ειδικός σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Πηγή: kathimerini.gr
